Otomotiv Endüstrisi Dönüşüyor
Son zamanlarda elektrikli otomobil üretimi tüm dünyada hız kazandı. Birçok üretici önümüzdeki yıllarda fosil yakıtlı otomobil üretimini durduracağını ve bundan sonra elektrikli araç üretimine ağırlık vereceğini açıkladı. Görünen o ki elektrikli otomobiller önümüzdeki yıllarda daha çok gündemimizde ve daha çok göz önünde olacak.
Ülkemiz de bu konuda girişim yaparak, fikri mülkiyet haklarına Türkiye’nin sahip olduğu, küresel ölçekte rekabet edecek bir otomobil markası yaratma hedefiyle yola çıktı. TOGG Grubundan yapılan açıklamaya göre, 2022 yılında doğuştan elektrikli, bağlantılı ve güncel otonom seviyesine sahip otomobiller ile yollarda olacağız. Türkiye’nin merak edilen ve şimdiden tasarım ödülleri alan yerli ve milli otomobilinin bir an evvel hayatımıza dahil olmasını heyecan ile bekliyoruz.
Elektrikli otomobillerin üretilmesi ve ticarete konu olmasıyla birlikte, fosil yakıtla çalışan motorların yerini elektrik motorları, fosil yakıtların yerini şarj edilebilir bataryalar, akaryakıt pompalarının yerini de şarj cihazları alırken, aynı zamanda hem fosil yakıtlı hem de elektrik motorlu (Hibrit) araçlar üretilmeye başlandı. Özellikle Hibrit otomobillerin üretilmesi ve ticarete konu olmasıyla birlikte, ürünlerin numaralandırılarak sınıflandırıldığı Armonize Sistem Nomanklatüründe 2017 yılında yapılan değişiklikle, Nakil Vasıtalarının yer aldığı XVII. Bölümün 87. Fasıllında yer alan Motorlu Kara Taşıtlarının sınıflandırılması tekrardan düzenlenerek, Hibrit ve Elektrikli taşıtlar için yeni alt pozisyonlar açıldı.
Binek otomobillerden örnek vermek gerekirse;
- Benzinli otomobiller: 8703.21, 8703.22, 8703.23 ve 8703.24 alt pozisyonlarında,
- Dizel otomobiller: 8703.31, 8703.32 ve 8703.33 alt pozisyonlarında,
- Hibrit otomobiller (Benzinli + Elektrikli): 8703.40 ve 87 03.60 alt pozisyonunda,
- Hibrit otomobiller (Dizel + Elektrikli): 8703.50 ve 8703.70 alt pozisyonunda,
- Elektrikli otomobiller: 8703.80 alt pozisyonunda,
- Diğer otomobiller (LPG vb.): 8703.90 alt pozisyonunda, sınıflandırılmıştır.
Peki, 87.03 tarife pozisyonunda yer alan bir otomobil kaç farklı parçadan oluşuyor? Bir araya geldiğinde, otomobili oluşturan bu parçalar, ayrı olarak ticarete konu olduğunda hangi tarife pozisyonunda yer alıyor? Otomobilin aksam ve parçası olarak 87.08 tarife pozisyonunda mı, yoksa farklı bir tarife pozisyonunda mı sınıflandırmak gerekiyor? Otomotiv endüstrisinin dönüşümü ile Gümrük Tarife Cetvelindeki aksam ve parçaların sınıflandırılmasında herhangi bir değişiklik yapıldı mı? Bu yazımızda kısaca bu sorulara cevap bulmaya çalışacağız.
Bir araba yaklaşık 1.800 farklı bölümden oluşur; motor, radyatör, aks, fren vs. Bir araba üretilirken 4.500-4.800 farklı kaynak işlemi yapılır. Bir arabanın üretimi ise yaklaşık 19 saat sürer.
Dünyanın en büyük araba üreticilerinden biri olan Toyota’ya göre bir araba üretmek için gerekli parça sayısı yaklaşık 30.000’dir. Bu sayıya en küçük vidalara kadar tüm parçalar dahildir.
Rakamlardan da anlaşılacağı üzere; tekerleğin icadından, elektrikli otomobillerin üretimine kadar, teknolojiyi ve üretim şekillerini sürekli geliştiren insanoğlu, günümüzde otonom (sürücüsüz) otomobiller üretebilmeyi başarmıştır.
Bir otomobil bitmiş olarak ticarete konu olduğunda kendisine ait tarife pozisyonunda sınıflandırılırken, otomobile ait olan aksam, parça ve aksesuarlar ayrı geldiğinde çok farklı tarife pozisyonlarında yer almaktadır. Yukarıda da belirtildiği gibi bir otomobil yaklaşık olarak 30.000 farklı parçanın bir araya gelmesiyle tamamlanmaktadır. Tabi burada bu parçaların hepsini tek tek sınıflandırmayacağız ancak, otomobillere ait olan önemli aksam, parça ve aksesuarların neler olduğu ve hangi tarife pozisyonunda yer alması gerektiğini aşağıda kısaca açıklayacağız.
Öncelikle, otomobillere ait olan aksam, parça ve aksesuarların niçin farklı tarife pozisyonlarında sınıflandırıldığından bahsetmek gerekirse; Tarifenin Yorumu ile İlgili 3(a) Kuralına göre eşyayı en özel şekilde niteleyen pozisyon daha genel şekilde niteleyen pozisyona göre öncelik alır. Diğer bir ifadeyle, ismen yapılmış bir tanım, sınıf şeklinde yapılan bir tanıma göre öncelik alır. Eğer eşya, kendisini daha açık bir şekilde tarif eden bir tanıma uyuyorsa, bu tanım daha eksik yapılmış bir tanımlamaya göre öncelik alır. Bu sınıflandırmaya giren eşyaya örnek vermek gerekirse; Motorlu vasıtalarda kullanılmak üzere tufte edilmiş halılar, motorlu vasıtaların aksesuarı olarak 87.08 pozisyonunda değil, halı olarak daha özel bir şekilde tanımlandıkları 57.03 pozisyonunda sınıflandırılacaklardır.
Bu kuraldan yola çıkarak, otomobillerde kullanılan önemli aksam, parça ve aksesuarların tarife pozisyonlarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- Motorlu taşıtlarda kullanılan kauçuk dış lastikler (40.11)
- Motorlu taşıtlarda kullanılan tufte edilmiş halı ve paspaslar (57.03)
- Monte edilmemiş fren balataları (68.13)
- Taşıtlarda kullanılan camlar (70.07)
- Taşıtlar için dikiz aynaları (70.09)
- Taşıtlarda kullanılan kilitler (83.01)
- Kıvılcım ateşlemeli (benzinli) motorlar (84.07)
- Sıkıştırma ateşlemeli (dizel) motorlar (84.08)
- Karbüratörler, pistonlar, supaplar (84.09)
- Motorlu taşıtlarda kullanılan klimalar (84.15)
- Taşıtların kaldırılmasında kullanılan krikolar (84.25)
- Volanlar, kam mili, krank şaftlar (84.83)
- Elektrik Motorları (85.01)
- Elektrikli otomobil şarj istasyonları (85.04)
- Motorlu taşıtlar için şarj edilebilir bataryalar ve akümülatörler (85.07)
- Distribütörler, ateşleme bujileri (85.11)
- Motorlu araçların far ve stop lambaları, hırsız alarmları, cam silicileri ve kornaları (85.12)
- Motorlu taşıtlarda kullanılan türden radyo-teypler (85.27)
- Ateşleme bujilerine mahsus kablo bağlantı takımları (85.44)
- Motorlu taşıtların şasileri (87.06)
- Motorlu taşıtların karoserileri (87.07)
- Tamponlar ve bunların aksam ve parçaları (87.08)
- Karoserilerin diğer aksam, parça ve aksesuarı (87.08)
- Emniyet kemerleri (87.08)
- Frenler ve bunların aksam ve parçaları (87.08)
- Vites kutuları ve bunların aksam ve parçaları (87.08)
- Diferansiyelli hareket ettirici akslar (87.08)
- Tekerlekler ve bunların aksam, parça ve aksesuarı (87.08)
- Süspansiyon sistemleri ve bunların aksam ve parçaları (amortisörler dahil) (87.08)
- Radyatörler ve bunların aksam ve parçaları (87.08)
- Egzoz susturucuları ve egzoz boruları; bunların aksam ve parçaları (87.08)
- Debriyajlar ve bunların aksam ve parçaları (87.08)
- Direksiyon simitleri, direksiyon kolonları ve direksiyon kutuları (87.08)
- Hava ile şişmeli hava yastıkları (airbag); bunların aksam ve parçaları (87.08)
- Rot, rot başı ve rotiller (87.08)
- Motorlu taşıtlarda kullanılan hız göstergeleri (90.29)
- Motorlu taşıtlara mahsus saatler (91.04)
- Motorlu taşıtlarda kullanılan oturmaya mahsus mobilyalar (koltuklar) (94.01)
Görüleceği üzere otomobil birçok parçanın bir araya gelmesiyle oluşuyor. Bu aksam, parça ve aksesuarların niçin farklı tarife pozisyonunda yer alamsı gerektiğini ve hangi kurala göre sınıflandırılması gerektiğini yukarıda açıkladık. Peki, bu kadar farklı tarife pozisyonlarında yer alan eşyaların bir araya gelmesiyle oluşan bir binek otomobilin 87.03 tarife pozisyonunda sınıflandırılması hangi kurala göre yapılıyor?
İlk bakıldığında, birçok farklı tarife pozisyonundaki eşyanın bir araya gelerek oluşturduğu binek otomobil, Tarifenin Yorumu ile İlgili 3(b) Kuralına göre 87.03 tarife pozisyonunda sınıflandırılıyor gibi gözükse de aslında binek otomobillerin 87.03 tarife pozisyonunda sınıflandırılmasını düzenleyen kural 1 no.lu Genel Yorum Kuralıdır.
Tarifenin Yorumu ile ilgili 1 no.lu Kurala göre; yasal amaçlar için eşyanın tarifedeki yerinin saptanması, pozisyon metinlerine, ilgili herhangi bir bölüm veya fasıl notuna göre yapılır. 87.03 tarife pozisyonunun metninden de anlaşılacağı üzere; “Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar” Genel Yorum Kuralı 3(b)’ ye göre değil, 1 no.lu Yorum Kuralına göre sınıflandırılmıştır.
Yukarıda yer verdiğimiz açıklamalardan da anlaşılacağı üzere; Ülkemizin en önemli ihracat kalemlerinden biri olan otomotiv ve otomotiv yan sanayi ile ilgili Gümrük Tarife Cetvelimizde çok önemli değişiklikler olmamakla birlikte, otomotiv endüstrisinin gelişimi ile fosil yakıtla çalışan motorların (84.07 ila 84.08) yerini elektrik motorları (85.01), fosil yakıtların (27.10) yerini şarj edilebilir bataryalar (85.07), akaryakıt pompalarının (84.13) yerini de şarj cihazları (85.04) almaya başlamıştır.
Mustafa Sezen
Gümrük Müşaviri
0 Comments